سرطان پروستات ششمین علت مرگ ناشی از سرطان در جهان است. میزان بروز سرطان پروستات در نژادها، کشورها و مناطق مختلف جهان متفاوت است، به طوری که میزان بروز در آمریکایی های آفریقایی و در آفریقایی های جامائیکایی نسبت به دیگرنقاط جهان بیشتر و در کشورهای آسیایی این میزان کمتر است.
متخصص کلیه و مجاری ادراری تناسلی، در این باره می گوید:در ایران آمار دقیقی از میزان بروز سرطان پروستات در دسترس نیست. اگرچه تست غربالگری PSA به صورت فراگیر و کشوری انجام نمی شود، ولی این تست معمولا توسط ارولوژیست برای مردان بالای 50 سال انجام می شود. به بیان دیگر، به نظر می رسد در ایران هم میزان تشخیص سرطان پروستات نسبت به گذشته بیشتر شده است، البته این الزاما به معنای افزایش بروز سرطان در کشور نیست.
آزمایشی برای غربالگری سرطان پروستات
استفاده از آزمایش PSA به عنوان یک روش غربالگری سرطان پروستات بیشترین تاثیر را روی میزان بروز این بیماری و همچنین احتمال مرگ ناشی از آن را در کل دنیا داشته و سن تشخیص آن را پایین آورده است. به طور مثال بعد از معرفی PSA در آمریکا میزان بروز سرطان پروستات از 8/7 درصد به 3/15درصد افزایش و میزان مرگ ناشی از آن از 3درصد به 6/2 درصد کاهش یافت.
سرطان پروستات یکی از سرطان های شایع در بین مردان است
عوامل خطرساز بروز سرطان پروستات
هم ارث و هم عوامل محیطی در بروز و تکامل سرطان پروستات نقش ایفا می کنند.
این متخصص با بیان این مطلب می افزاید:در سرطان پروستات، ژنتیک نقش مهمی ایفا می کند، به طوری که تعداد مبتلایان به این بیماری در خانواده، درجه قرابت و خویشاوندی آنها و سن ابتلا به سرطان در تعیین ریسک نسبی بروز سرطان پروستات در دیگر افراد خانواده نقش دارد.
وی با اشاره به این که در ایجاد و رشد سرطان پروستات، التهاب مزمن و نقص دفاع سلولی علیه اکسیدان های التهابی می تواند نقش داشته باشد، می گوید:عواملی که به صورت بالقوه می توانند باعث بروز التهاب در پروستات شوند، شامل مواد سرطان زا در رژیم غذایی بویژه در گوشت پخته شده، استروژن ها و عوامل عفونت زا می شود. اگرچه هنوز هیچ عامل عفونت زایی به طور مشخص شناسایی نشده است.
وازکتومی در بروز سرطان پروستات نقش ندارد
وی در مورد نقش فعالیت جنسی در بروز سرطان پروستات به دو نکته ضروری اشاره می کند:اول این که اگر فعالیت جنسی منجر به بروز عفونت و التهاب در پروستات شده و این التهاب مزمن شود، شاید در بروز سرطان پروستات نقش داشته باشد. گرچه این موضوع قطعیت ندارد. دوم این که دفعات انزال در کاهش بروز سرطان پروستات نقش دارد، به عبارتی بالا بودن دفعات انزال، نقش محافظتی بازی می کند.
وی در پاسخ به این سوال که آیا وازکتومی خطر ابتلا به سرطان را افزایش می دهد، می گوید:قبلا تصور می شد وازکتومی در بروز سرطان پروستات نقش دارد ولی در مطالعات جدید هیچ ارتباطی بین وازکتومی و سرطان پروستات به اثبات نرسیده است. همچنین سیگار ممکن است یک عامل خطر برای بروز سرطان پروستات باشد، ولی اگر فرد سیگاری به سرطان پروستات مبتلا شود میزان عود و مرگ ناشی از سرطان پروستات در سیگاری ها افزایش می یابد.
انتخاب یک زندگی سالم
در گذشته تصور بر این بود که بین مصرف چربی موجود در غذا و افزایش سرطان پروستات ارتباط وجود دارد؛ ولی مطالعات اخیرنشان می دهد بین میزان چربی رژیم غذایی و ریسک سرطان پروستات ارتباطی وجود ندارد. این متخصص می افزاید:به طور کلی به دلیل وجود پیچیدگی در رژیم های غذایی، وجود ارتباط میان عادات غذایی سالم تر با شیوه های زندگی سالم تر (مثل ورزش و پرهیز از سیگار) و بروز فعل و انفعالات بالقوه بین مواد غذایی خاص و عوامل ژنتیک، محدودیت هایی است که فهم تاثیر رژیم غذایی بر بروز سرطان پروستات را مشکل می سازد. چاقی تاثیر نسبتا کمی در افزایش ریسک بروز سرطان پروستات دارد، ولی اگر فرد چاقی دچار سرطان پروستات شود معمولا درجه بدخیمی آن، میزان شکست درمانی و مرگ ناشی از سرطان بالاتر از افرادی است که چاق نیستند.
جلوگیری از سرطان پروستات با ویتامین D
ویتامین D در بروز و نیز تهاجم سرطان پروستات نقش دارد. مردانی که با کمبود ویتامین D مواجه هستند، ریسک بیشتری برای ابتلا به سرطان پروستات دارند. افراط در مصرف کلسیم بیش از نیاز روزانه نیز در بروز سرطان پروستات می تواند نقش داشته باشد.
مصرف سلنیوم و ویتامین E در افرادی که با کمبود آن مواجه نیستند تاثیری در کاهش بروز سرطان پروستات ندارد، بلکه مصرف بیش از اندازه ویتامین E می تواند باعث افزایش بروز سرطان پروستات شود.
سویا، لیکوپن موجود در میوه ها و سبزیجات قرمز مثل گوجه فرنگی و مشتقات آن نیز به عنوان یک آنتی اکسیدان قوی و چای سبز نقش محافظتی در بروز سرطان پروستات دارند.
پروستات چیست؟
غده پروستات تقریبا به اندازه یک گردوی متوسط است و 20 تا 30 گرم وزن دارد. این غده زیر مثانه واقع شده است و مجرای ادراری که از مثانه خارج می شود، از میان این غده عبور می کند. پروستات بخشی از سیستم تناسلی مردان را تشکیل می دهد و به عنوان یکی از اعضای دستگاه دفع ادرار عمل می کند. خطر بیماری های پروستات مردان را تهدید می کند. چون این غده یکی از اعضای بدن آنهاست. به همین دلیل آشنایی با یکی از مشکلات پروستات یعنی سرطان که دومین سرطان شایع بین مردان است، اهمیت دارد.
سرطان پروستات بیماری ای است که به آرامی رشد می کند. این بیماری در روزهای اولش نشانه هایی ندارد، ولی به مرور زمان مشکلاتی را در مرحله پیشرفته تر به وجود می آورد. ممکن است، سرطان پروستات پیشرفته با علائم و نشانه هایی ازجمله مشکل در دفع ادرار (احساس نیاز به ادرار کردن پی درپی در طول شب)، وجود خون در ادرار، بند آمدن ادرار، درد استخوان و اختلال در نعوظ همراه باشد.
نشانه های سرطانی شدن پروستات
مشکلات ادراری که شامل ناتوانی در ادرار کردن، دشواری شروع یا توقف جریان ادرار، احساس دفع در اغلب مواقع، بویژه در شب، جریان ضعیف ادرار، وقفه در جریان ادرار و درد یا سوزش وقت ادرار کردن می شود.
اشکال در نعوظ آلت تناسلی
خون در ادرار یا مایع منی
درد متناوب در قسمت پایین پشت، مفصل ران، یا قسمت های بالای ران
البته این علائم ممکن است به دلیل شرایط غیرسرطانی نیز بروز کنند. با این حال بررسی این نشانه ها از سوی پزشک، مهم است.